Zastosowanie majeranku w ziołolecznictwie

Majeranek ogrodowy (lebiodka majeranek) to jedna z najczęściej używanych przypraw ziołowych w Europie. Otarte, drobne, zielone listki wysuszone na słońcu zawierają stosunkowo wysokie stężenie olejków eterycznych, którym zawdzięczają swój charakterystyczny smak i aromat oraz... właściwości lecznicze. Jako przyprawa kulinarna majeranek doskonale nadaje się do doprawiania tłustych, ciężkostrawnych potraw, ponieważ wydatnie wspomaga działanie narządów układu pokarmowego, podczas gdy zachodnia medycyna tradycyjna zaleca jego stosowanie również jako środek na przeziębienie, reumatyzm czy specyficzne problemy skórne. 

Majeranek na katar i przeziębienie

Ziele majeranku

Współcześnie prowadzone badania naukowe wskazują na możliwość wykorzystania wyciągów wodnych, spirytusowych i olejowych z majeranku jako miejscowego środka przeciwbólowego, antybakteryjnego i przeciwzapalnego. Środki na bazie majeranku wcierane w okolicach przynosowych udrażniają przewody nosowe, ułatwiają oddychanie i przynoszą uczucie ulgi w bólach zatok, szczególnie spowodowanych zalegającym w zatokach nadmiarem wydzielin. Mogą być w tej formie bezpiecznie stosowane u młodszych dzieci i niemowląt. Przyjmowane wewnętrznie działają z kolei wykrztuśnie, łagodzą kaszel (w szczególności mokry), a stosowane w formie płukanki na gardło przynoszą ukojenie osobom cierpiącym na stany zapalne górnych dróg oddechowych. Olejek majerankowy bywa powszechnie stosowany do inhalacji jako skuteczny środek na katar.

Majeranek na niestrawność

Olejki eteryczne obecne w majeranku korzystnie wpływają na trawienie. Aktywują wydzielanie soków żołądkowego i żółci, a jednocześnie rozkurczają mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, dzięki czemu łagodzą objawy nieżytu żołądka i niestrawności takie jak refluks żołądkowy, mdłości, bolesna kolka, biegunka i wzdęcia. Znoszą również zespół przykrych objawów pojawiających się w nadbrzuszu w efekcie dyspesji, m.in. uczucie nadmiernej sytości, ból i pieczenie. Medycyna alternatywna wskazuje również na użyteczność majeranku w przypadku nieżytu jelit oraz jako środek przyspieszający przemianę materii.  

Majeranek na opuchliznę, bóle stawów i reumatyzm

Wyciągi olejowe i octowe na bazie majeranku zalecane są do użytku zewnętrznego w postaci wcierek osobom cierpiącym na reumatyzm, reumatoidalne zapalenie stawów, artretyzm i bóle mięśniowe. Medycyna ludowa wskazuje na ich skuteczność w zmniejszaniu opuchlizn i obrzęków towarzyszących kontuzjom kończyn, jak również podkreśla ich nieznaczne działanie przeciwbólowe i właściwości rozgrzewające. Stosowane miejscowo wielokrotnie w ciągu dnia przyspieszają gojenie drobnych ran i wchłanianie siniaków, jak również zapobiegają stanom zapalnym ran wysiękowych. 

Majeranek na zapalenie spojówek i łojotok

W wodne wyciągi z ziela majeranku działają antyseptycznie i ściągająco. Hamują wydzielanie nadmiaru sebum przez skórę, dlatego w ramach fitoterapii zalecane są do regularnego przemywania skóry tłuste, łojotokowej i ze skłonnościami do wyprysków, jak również do regularnego płukania włosów ze skłonnością do przetłuszczania. Ze względu na delikatne działanie przeciwzapalne mogą być również stosowane do obmywania okolic oczu w przypadku zapalenia spojówek o podłożu bakteryjnym lub mechanicznym, jak również podrażnień przebiegających z nadmiernym łzawieniem wywołanych na tle alergicznym.

Przeciwwskazania do stosowania majeranku

Maść majerankowa oraz wyciągi octowe i olejowe z majeranku nie powinny być stosowane przez osoby uczulone na majeranek. Ograniczenie spożycia majeranku zaleca się kobietom ciężarnym i karmiącym, osobom cierpiącym na zakrzepicę oraz hipotensję (niskie ciśnienie krwi).

Interakcje - działania niepożądane - skutki uboczne przy stosowaniu goździków

Podczas stosowania preparatów majerankowych na skórę zaleca się zachowanie wzmożonej ochrony przed promieniami słonecznymi ze względu na możliwość wystąpienia przebarwień. W przypadku pojawienia się po spożyciu majeranku objawów takich jak oszołomienie, dekoncentracja i spowolnienie reakcji, ból głowy lub znaczące, niewyjaśnione pogorszenie samopoczucia, należy odstawić surowiec i zasięgnąć porady lekarza. Nadmierne spożycia majeranku może bowiem działać otępiennie na układ nerwowy. 

DAWKOWANIE I PRZYKŁADOWE SPOSOBY UŻYCIA MAJERANKU W ZIOŁOLECZNICTWIE

Odwar z majeranku

1 łyżkę rozdrobnionego ziela majeranku zalać szklanką wody. Doprowadzić do wrzenia i gotować na wolnym ogniu przez 10 minut. Następnie odstawić pod przykryciem na kolejny kwadrans. Odcedzić. Pić 3-4 razy dziennie po pół szklanki odwaru.

Napar z majeranku

20 g ziela majeranku zalać jedną szklanką wrzącej wody. Pozostawić pod przykryciem do zaparzenia przez 20 minut. Napar spożywać co dwie godziny po 100 ml jako środek ściągający na biegunkę i dla regulacji trawienia. Używać również zewnętrznie jako antybakteryjny tonik do twarzy.

Olejek majerankowy

50 g rozdrobnionego ziela majeranku zalać 150 ml oliwy z oliwek lub 150 ml spirytusu 70%. Pozostawić do wytrawienia przez 7 dni, po czym odcedzić i zlać do butelki. Olejek (tynktura) działa rozgrzewająco, antyseptycznie, silnie rozgrzewająco i przeciwbólowo. Zalecana do wcierania w bolące stawy zaatakowane przez reumatyzm lub dnę, na opuchliznę, obrzęki oraz stłuczenia i podskórne wysięki.

Domowa maść majerankowa

1 część ziela majeranku zwilżyć 1 częścią alkoholu etylowego, odczekać 1 godzinę i wymieszać z 10 częściami rozpuszczonej wazeliny. Naczynie z mieszaniną umieścić w kąpieli wodnej i ogrzewać aż zacznie wydzielać się zapach olejków lotnych. Przecisnąć przez gazę i zamknąć w szczelnym pojemniczku. Maść ma działanie ściągające i przeciwbakteryjne. Stosować zewnętrznie, również do smarowania otworów nosowych u dzieci w katarze.

Ziołowy napar majerankowy na przeziębienie 

20 g ziela majeranku zalać 1 szklanką gorącego mleka. Odstawić na 20 minut do zaparzenia, przecedzić. Posłodzić do smaku naturalnym miodem, można też dodać sok malinowy i szczyptę propolisu. Pić na przeziębienia, ból gardła, przy grypie, anginie, ospie, zapaleniu oskrzeli i gardła, itp.

Ziołowy napar majerankowy na zgagę

20 g ziela majeranku wymieszać z 20 g ziela krwawnika, 20 g ziela tysiącznika (centurii), 20 g kłącza tataraku, 20 g owoców kopru włoskiego oraz 50 g ziela szanty. 1 łyżkę gotowej mieszanki zalać 250 ml wrzącej wody, po czym odstawić pod przykryciem na 15 minut do zaparzenia. Odcedzić i schłodzić. Pić dwa razy dziennie po pół szklanki.

Ziołowy napar z majerankiem na zapalenie układu moczowego

50 g ziela majeranku wymieszać z 50 g ziela połonicznika, 50 g ziela rdestu ptasiego, 50 g liści mącznicy, 50 g ziela skrzypu, 50 g ziela nawłoci i 50 g kłączy perzu. 1 łyżkę gotowej mieszanki zalać 250 ml wrzącej wody, po czym odstawić pod przykryciem na 15 minut do zaparzenia. Odcedzić i schłodzić. Pić dwa razy dziennie po pół szklanki w zapaleniu układu moczowego jako środek przeciwbakteryjny, odkażający i moczopędny.

Majeranek można używać w postaci świeżych ziół, ciętych prosto z ogrodu lub... stojącej w kuchni doniczki. Szczyty pędów są delikatne i miękkie i  nadają się do siekania wraz z drobnymi listkami, jednak grubsze, zdrewniałe łodygi (u podnóża rośliny) nie sprawdzą się ani jako dodatek do celów kulinarnych, ani jako środek leczniczy. Majeranek można mrozić lub suszyć. Suszone, otarte ziele majeranku ogrodowego o wysokim stopniu zawartości olejków eterycznych pozostaje dostępne w stałej sprzedaży w sklepie on-line Aromatika.